FTP là gì? Tổng quan kiến thức về giao thức FTP không thể bỏ qua

Việc chia sẻ dữ liệu ngày càng được đề cao và sử dụng khá phổ biến. Chính vì thế, việc phát triển máy chủ FTP để đồng bộ hóa các dữ liệu là việc hết sức quan trọng. Tuy vậy, không phải ai cũng thực sự hiểu về nó, chính vì thế để giải quyết được các vấn đề và thắc mắc, Mẫu Website 24h sẽ chia sẻ về FTP và tổng quan kiến thức về giao thức FTP, hãy theo dõi đến cuối bài viết để hiểu rõ hơn cũng như giải đáp được các thắc mắc.

FTP là gì? Mô hình hoạt động của FTP

FTP là gì?

FTP được viết tắt bởi từ File Transfer Protocol, là một giao thức truyền tải các tập tin từ máy tính này đến máy tính khác thông qua một mạng TCP hoặc qua Internet. Thông qua giao thức TCP/ IP thì giao thức này sẽ được dùng cho việc trao đổi các liệu liệu trong mạng. FTP thường hoạt động trên 2 cổng là 20 và 21 trong đó các gói host bạn mua có hỗ trợ control panel cPanel, Direct Admin,…

Tại FTP, bạn sẽ có quyền quản lý tất cả các dữ liệu ở dạng tập tin và thư mục có trên host ngoại trừ database. Giao thức FTP được sử dụng nhiều vào mục đích truyền tải dữ liệu, rút ngắn thời gian cũng như đáp ứng các nhu cầu của việc truyền đi các dữ liệu dung lượng lớn một cách nhanh chóng.

Mô hình hoạt động của FTP

Giao thức FTP hoạt động dựa trên mô hình cơ bản của việc truyền và nhân các dữ liệu từ máy Client đến máy Server. Quá trình truyền nhận dữ liệu giữa máy Client và Server được tạo từ 2 tiến trình TCP logic là Control Connection và Data Connection.

• Control connection (sử dụng port 21 – trên server): Phiên bản làm việc bắt đầu thì trong suốt quá trình diễn ra công việc thì tiến trình này sẽ kiểm soát kết nối và thực hiện nhiệm vụ các thông tin điều khiển đi qua trong suốt quá trình truyền dữ liệu.
• Data Connection (Sử dụng port 20 – trên server): Sử dụng các quy tắc khá phức tạp vì các loại dữ liệu có thể khác nhau. Nó được thực hiện giữa các quá trình truyền dữ liệu. Kết nối này mở khi có lệnh chuyển tệp và đóng tệp khi đã truyền xong.

Do chức năng điều khiển và dữ liệu được truyền bằng cách sử dụng các kênh riêng biệt nên mô hình FTP chia mỗi thiết bị thành 2 phần giao thức logic chịu trách nhiệm cho mỗi kết quả nói trên:

• Protocol interpreter (PI): Quản lý kênh điều khiển, phát, nhận lệnh và trả lời.
• Data transfer Process (DTP): chịu trách nhiệm gửi và nhận dữ liệu giữa Client với server.

Làm thế nào để FTP hoạt động?

FTP sử dụng các dịch vụ TCP. Nó cần hai kết nối TCP. Một là kết nối điều khiển và một là kết nối dữ liệu. Đối với kết nối điều khiển, nó sử dụng cổng 21 và để kết nối dữ liệu nó sử dụng công 20.

Kiểm soát kết nối 

Kết nối điều khiển trang máy chủ sử dụng cổng nổi tiếng 21. Có 2 bước để thiết lập kết nối điều khiển:

• Máy chủ đưa ra chế độ mở thụ động trên cổng 21 nổi tiếng và chờ máy khách.
• Sau khi khắc phục sự cố mở thụ động, ứng dụng khách sẽ mở hoạt động bằng cách sử dụng một cổng tạm thời.

Kết nối điều khiển này vẫn mở trong suốt quá trình. 

Do người dùng và máy chủ sử dụng kết nối tương tác để liên lạc, vậy nên dịch vụ của họ được sử dụng theo giao thức internet sẽ giảm thiểu độ trễ. Đối với giao tiếp, người dùng nhập lệnh và đổi lại, máy chủ đưa ra phản hồi mà không có sự chậm trễ.

Kết nối dữ liệu

Về phía máy chủ, kết nối dữ liệu sử dụng cổng 20. Có 3 bước để thiết lập kết nối dữ liệu:

• Việc sử dụng ứng dụng khách cổng tạm thời gây ra tình trạng mở thụ động. Bước này cần được thực hiện bởi máy khách, không phải máy chủ vì máy khách muốn chuyển đổi tệp.
• Sử dụng máy khách lệnh PORT gửi số cổng này đến máy chủ.
• Khi máy chủ nhận được số cổng này từ máy khách, nó sẽ mở hoạt động bằng cách sử dụng cổng 20.

Giao tiếp FTP

Cả máy khách và máy chủ, chạy trên hai hệ thống khác nhau, cần được giao tiếp để có thể chuyển đổi dữ liệu. Đối với giao tiếp, nó sử dụng hai cách tiếp cận:

• Giao tiếp qua kết nối điều khiển

Để giao tiếp qua kết nối điều khiển, FTP sử dụng TELNET hay SMTP. Nó dùng bộ ký tự NVT ASCII. Các lệnh và phản hồi giao tiếp qua kết nối điều khiển. Lệnh đầu tiên được gửi qua kết nối và đổi lại, một phản hồi sẽ được gửi bởi một hệ thống khác. Chúng tôi có thể gửi một lệnh hoặc phản hồi tại một thời điểm. Chỉ có giao tiếp một chiều.

• Giao tiếp qua kết nối dữ liệu

Để chuyển đổi tệp qua kết nối dữ liệu, máy khách cần xác định loại tệp cần được chuyển đổi, chế độ truyền và cấu trúc dữ liệu. Nó giải quyết vấn đề không đồng nhất bằng cách xác định ba thuộc tính này.

Xử lý lệnh

Để thiết lập giao tiếp giữa hệ thống máy chủ và hệ thống máy khách, FTP sử dụng kết nối điều khiển. Trong quá trình này, máy khách sẽ gửi các lệnh đến máy chủ và đổi lại, máy chủ sẽ gửi phản hồi đến máy khách.

Các dữ liệu trong FTP

Tệp ASCII

Tệp ASCII là định dạng mặc định để chuyển đổi từ tệp này sang tệp khác. Mỗi ký tự được mã hóa bởi NVT ASCII, tức là bộ ký tự ASCII của Đầu cuối Ảo Mạng. Cả người gửi và người nhận đều chuyển đổi tệp của họ từ biểu diễn của chính nó thành NVT ASCII.

EBCDIC

Nếu kết nối người gửi hoặc người nhận sử dụng phương pháp mã hóa EBCDIC, thì để chuyển đổi tệp, FTP sử dụng mã hóa EBCDIC.

Tệp Hình ảnh

Để chuyển đổi tệp nhị phân, tệp hình ảnh là chế độ mặc định. Tệp được chuyển đổi qua các kết nối internet dưới dạng các bit luồng mà không cần phải mã hóa.

Phương thức tạo kết nối và truyền dữ liệu trong FTP

Phương thức tạo kết nối dữ liệu của FTP

Normal (Active) Data Connections:

• Phương thức đầu tiên gọi là tạo kết nối dữ liệu bình thường (vì đây là phương pháp mặc định) hay còn được gọi là kết nối kênh dữ liệu ở dạng chủ động.
• Phía Server-DTP tạo kênh dữ liệu bằng cách mở một cổng kết nối tới User-DTP
• Server sử dụng cổng đặc biệt được dành riêng cho kết nối dữ liệu là cổng số 20.

Passive Data Connections:

• Phương thức tạo kết nối bị động.
• Server sẽ chấp nhận 1 yêu cầu kết nối dữ liệu được khởi tạo từ Client.
• Server trả lời lại phía client với địa chỉ IP cũng như địa chỉ cổng mà nó sẽ sử dụng. Sau đó phía Server-DTP lắng nghe trên cổng này một kết nối TCP đến từ User-DTP.

Phương thức truyền dữ liệu của FTP

• Block mode:  Là phương thức truyền dữ liệu mang tính quy chuẩn hơn. Với phương thức này, dữ liệu sẽ được chia thành nhiều khối nhỏ và được đóng gói thành các FTP blocks. Mỗi block sẽ chứa các thông tin về khối dữ liệu đang được gửi.
• Stream mode: Là phương thức truyền tập tin không có cấu trúc dưới dạng header. Dựa vào tính tin cậy trong việc truyền dữ liệu và thông qua kết nối TCP tới phía nhận nên chỉ ngắt kết nối là dữ liệu cũng kết thúc.
• Compressed mode: Là phương thức truyền dữ liệu kỹ thuật nén dữ liệu khá đơn giản run-length encoding. Các đoạn dữ liệu lặp sẽ được phát hiện và được loại bỏ.

Ưu điểm và nhược điểm của FTP

Ưu điểm của FTP

• FTP có thể chuyển nhiều tệp tin cùng một lúc
• FTP là giao thức có thời gian hoạt động lâu năm nên đa phần mọi người đều không còn xa lạ với nó.
• Các máy khách FTP có thể đồng bộ hoá được các tệp tin.
• Cho phép thêm dữ liệu vào khung chờ và lên lịch truyền.

Nhược điểm của FTP

Mặc dù FTP có khá nhiều ưu điểm tuy nhiên nó vẫn còn một số nhược điểm cần được cái thiện.

• Nhược điểm lớn nhất của FTP là vấn đề bảo mật. Tên người dùng, mật khẩu và tệp đều được gửi bằng văn bản thuần túy, do đó tin tặc có thể dễ dàng truy cập thông tin của bạn.
• Không phù hợp cho các tổ chức, do yêu cầu phải tạo cổng kết nối khi truyền.
• Máy chủ có khả năng bị qua mặt, gửi thông tin đến các cổng ngẫu nhiên.

Lợi ích của máy chủ FTP cho các doanh nghiệp.

Lợi thế cực lớn khi sở hữu một máy chủ FTP đó là doanh nghiệp có toàn quyền quyết định các đối tượng được phép truy cập, sử dụng và thực hiện các thao tác truyền tải thông tin trên hệ thống dữ liệu chung. Ngoài ra cơ chế của giao thức FTP còn đảm bảo tính bảo mật cực tốt.

Hiện nay, hầu hết các công ty, doanh nghiệp đều hoạt động dựa trên một hệ thống chi nhánh, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn. Vậy nên, việc thống nhất cơ sở dữ liệu là vấn đề quan trọng mà chúng ta cần giải quyết.  Trong khi trước kia, nguồn thông tin, dữ liệu thường được truyền tải thông qua mail, tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, phương pháp gửi mail đã không còn phù hợp bởi dung lượng dữ liệu cần dùng là rất lớn.

Vì vậy, việc sử dụng máy chủ FTP sẽ là giải pháp tối ưu, hiệu quả nhất mà các doanh nghiệp đều hướng tới.

Trên thực tế, cơ chế hoạt động của FTP mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp lẫn khách hàng của họ. Nhờ cơ chế này, các doanh nghiệp có thể lưu trữ nguồn thông tin, dữ liệu quan trọng ở những vị trí an toàn. Đồng thời, các khách hàng cũng có thể tùy ý truy cập, tải các tập tin mà họ mong muốn bất cứ lúc nào. Điều này được thực hiện nhờ vào cơ chế cấp phép truy cập của hệ thống máy chủ FTP.

Hướng dẫn sử dụng FileZilla để truyền file lên FTP server

FileZilla là một phần mềm kết nối FTP, là một mã nguồn mở và đa tính năng. Phần mềm này được sử dụng trên các hệ điều hành Windows, MAC OS X và Minux. Hiện nay, việc sử dụng FileZilla để truyền FTP sever đang khá phổ biến do tính tiện lợi mà nó mang lại cho người dùng.

Upload file lên trên FTP server bằng FileZilla

Sau khi bạn đã kết nối tới FTP server, hãy định vị và kéo thả các dữ liệu từ bên trái của phần mềm, những file bên phải được đặt trong thư mục public_html trên server.

Bạn cũng có thể Upload file đã nén qua FTP bằng cách kéo thả từ trái qua phải. Nếu các file lớn mà bạn không thể extract qua File Manager hãy extract bằng SSH.

Download file từ FTP server về

Giống như Upload File, từ thư mục bên trái, chọn thư mục đích sẽ chứa các file tải về. Từ thư mục bên phải, chọn phần thư mục hoặc file cần tải về. Tiếp theo kích phải chuột và chọn Download hay có thể kéo thả trực tiếp từ cửa sổ bên phải này sang cửa sổ bên trái.

Những lưu ý cần biết khi lựa chọn file Server

FTP là một giao thức khá quan trọng mà chúng ta cần nắm rõ để có thể quản trị dữ liệu, truyền tải thông tin, nhất là đối với các doanh nghiệp, công ty. Tuy nhiên, trong quá trình tiếp cận, lựa chọn file server, bạn sẽ phải cần lưu ý tới đến nhiều yếu tố.

Trước tiên, vấn đề cần lưu ý, ghi nhớ đó là tài khoản của mình, bao gồm tên đăng nhập và mật khẩu. Đây là công cụ giúp bạn truy cập được vào hệ thống máy chủ FTP. Tùy theo từng vai trò mà tài khoản của bạn có thể thực hiện nhiều thao tác khác nhau. Nếu bạn là quản trị viên, chúng ta có thể thực hiện download, upload hay thực hiện thay đổi, chỉnh sửa các tập tin. Nếu bạn đóng vai trò là khách hàng, bạn sẽ chỉ có thể truy cập, tải xuống một số thông tin, dữ liệu nhất định. Điều này phụ thuộc vào cơ chế phân cấp của từng hệ thống.

Điều quan trọng cần lưu ý tiếp theo là địa chỉ của máy chủ FTP, là thông tin cần được lưu ý. Trên thực tế, địa chỉ này có thể được hiển thị dưới cả hai dạng là tên miền hoặc địa chỉ IP. Tuy nhiên, định dạng tên miền sẽ xuất hiện phổ biến hơn bởi chúng dễ ghi nhớ, dễ thuộc hơn địa chỉ IP.

Đặc biệt, trong quá trình quản trị, truyền tải dữ liệu, yếu tố an toàn luôn được đặt lên hàng đầu. Trong hệ thống máy chủ FTP, mức độ an toàn sẽ phụ thuộc vào hai yếu tố chính đó là giải pháp và cơ sở hạ tầng.

• Cơ sở hạ tầng đóng vai trò quyết định không chỉ tới tính an toàn của hệ thống mà còn đảm bảo hiệu suất truyền tải dữ liệu. Để có thể làm được điều đó, cơ sở hạ tầng cần đáp ứng đủ các tiêu chí về độ lớn, chức năng… Ngoài ra, chúng ta còn phải duy trì hoạt động của file server liên tục trong suốt thời gian làm việc.
• Giải pháp được xem là những cơ chế xử lý tức thời, giúp hệ thống khắc phục được những sự cố xảy ra bất ngờ như hỏng phần cứng, chập điện hoặc các sự cố cháy nổ…

Lời kết

Bài viết chia sẻ nội dung về FTP và tổng quan kiến thức về FTP không thể bỏ qua, hi vọng các chia sẻ của Mẫu website 24h sẽ giúp các bạn giải đáp được các thắc mắc cũng như có được một kiến thức tổng quan nhất. Chúc các bạn thành công.